Posts

Showing posts from October, 2021

рдХрдХ्рд╖ा 12 рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░, рдЖрдп рдиिрд░्рдзाрд░рдг рдкाрда рдХे рдиोрдЯ्рд╕ рдпрд╣ां рдкреЭें।

Image
Sushil Dobhal, PGT Economic рдк्рд░िрдп рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеिрдпों, рдЖрд╢ा рд╣ै рдЖрдк рд╕рдм рдмोрд░्рдб рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рдмेрд╣рддрд░ рдвंрдЧ рд╕े рддैрдпाрд░ी рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ोंрдЧे। рдЖрдк рдЕрдЪ्рдЫी рддрд░рд╣ рдЬाрдирддे рд╣ै рдХि рдЕрди्рдп рд╡िрд╖рдпों рдХी рддुрд▓рдиा рдоें рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░ рд╡िрд╖рдп рдХी рддैрдпाрд░ी рдХे рд▓िрдП рдЖрдкрдХो рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рд╕рдордп рджेрддे рд╣ुрдП рдЧрдо्рднीрд░рддाрдкूрд░्рд╡рдХ рдЕрдз्рдпрдпрди рдХрд░рдиा рд╣ै। рд╕ीрдмीрдПрд╕рдИ рдФрд░ рдЙрдд्рддрд░ाрдЦंрдб рдмोрд░्рдб рдХे рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеिрдпों рдХे рд▓िрдП рдпрд╣ां "рдЖрдп рдиिрд░्рдзाрд░рдг" рдкाрда рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рдиोрдЯ्рд╕ рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ूँ। рдЗрди्рд╣ें рдЧрдо्рднीрд░рддा рдХे рд╕ाрде рдкреЭे рд╡ рдиोрдЯ рдХрд░ें। рдоुрдЭे рдЖрд╢ा рд╣ै рдХि рдпрд╣ рдЖрдкрдХे рд▓िрдП рдЙрдкрдпोрдЧी рд╕ाрд╡िрдд рд╣ोंрдЧे। рд╕्рдорд░рдгीрдп рдмिрди्рджु- рдПрдХ рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХे рд╕рдорд╕्рдд рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдж्рд╡ाрд░ा рдПрдХ рджिрдП рд╣ुрдП рдЖрдп рд╕्рддрд░ рдкрд░ рдПрд╡ं рдПрдХ рдиिрд╢्рдЪिрдд рд╕рдордпाрд╡рдзि рдоें рд╕рдорд╕्рдд рдЕंрддिрдо рд╡рд╕्рддुрдУं рдПрд╡ं рд╕ेрд╡ाрдУं рдХे рдиिрдпोрдЬिрдд рдХ्рд░рдп рдХे рдХुрд▓ рдоूрд▓्рдп рдХो рд╕рдордЧ्рд░ рдоांрдЧ рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдПрдХ рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдоें рд╡рд╕्рддुрдУं рд╡ рд╕ेрд╡ाрдУं рдХी рдХुрд▓ рдоांрдЧ рдХो рд╕рдордЧ्рд░ рдоांрдЧ (AD) рдХрд╣рддे рд╣ैं рдЗрд╕े рдХुрд▓ рд╡्рдпрдп рдХे рд░ूрдк рдоें рдоाрдкा рдЬाрддा рд╣ै। рдЖрдп рд╡ рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдХा рдкрд░ंрдкрд░ाрд╡ाрджी рд╕िрдж्рдзांрдд (Classical Theory of Income and Employment) рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рд╕рджा рдкूрд░्рдг рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдХी рд╕्рдеिрддि рдоें рд░рд╣рддी рд╣ैं - рдпрд╣ рд╕े (Say) рдХे рдмाреЫाрд░ рдиिрдпрдо рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рд╣ैं। рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рдордд рдл्рд░ांрд╕ीрд╕ी рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдЬेрежрдмीрежрд╕ेреж рдж्рд╡ाрд░ा

рдбाрдпрдЯ рдирдИ рдЯिрд╣рд░ी рдоें рддीрди рд╡िрдХाрд╕рдЦंрдбों рдХे рд╕ंрджрд░्рднрджाрддाрдУं рдХा рддीрди рджिрд╡рд╕ीрдп рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рд╣ुрдЖ рд╕ंрдкрди्рди।

Image
рд╕ुрд╢ीрд▓ рдбोрднाрд▓, рдХॉрд░्рдбिрдиेрдЯрд░ рдЗंрд╕्рдкाрдпрд░ рдЕрд╡ाрд░्рдб рдЬрдирдкрдж рдЯिрд╣рд░ी рдЧрдв़рд╡ाрд▓ рдХे рд░ाрдЬрдХीрдп рдк्рд░ाрдердоिрдХ рдПрд╡ं рдоाрдз्рдпрдоिрдХ рд╡िрдж्рдпाрд▓рдпों рдоें рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдк्рд░рдмंрдз рд╕рдоिрддि рдХे рд╕рджрд╕्рдпों рдХे рд▓िрдП рдЖрдпोрдЬिрдд рддीрди рджिрд╡рд╕ीрдп рд╕ंрджрд░्рднрджाрддा рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдЖрдЬ рд╕рдо्рдкрди्рди рд╣ो рдЧрдпा। рд╕рдоाрдкрди рдХे рдЕрд╡рд╕рд░ рдкрд░ рдЬिрд▓ा рд╢िрдХ्рд╖ा рдЕрдзिрдХाрд░ी рдк्рд░ाрд░ंрднिрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рд╕ुрджрд░्рд╢рди рд╕िंрд╣ рдмिрд╖्рдЯ рдФрд░ рдбाрдпрдЯ рдк्рд░ाрдЪाрд░्рдп рдЪेрддрди рдк्рд░рд╕ाрдж рдиौрдЯिрдпाрд▓ рдиे рдк्рд░рддिрднाрдЧी рдоाрд╕्рдЯрд░ рдЯ्рд░ेрдирд░्рд╕ рдХो рдЕрдкрдиे рд╕ेрд╡िрдд рдХ्рд╖ेрдд्рд░ो рдоें рдкूрд░्рдг рдордиोрдпोрдЧ рд╕े рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рд╕рдо्рдкрди्рди рдХрд░рд╡ाрдиे рдХा рдЖрд╡ाрд╣рди рдХिрдпा। рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рдХे рдк्рд░рдердо рдЪрд░рдг рдХे рд╕рдоाрдкрди рдХे рдЕрд╡рд╕рд░ рдкрд░ рдбाрдЗрдЯ рд╕рднाрдЧाрд░ рдоें рдоाрд╕्рдЯрд░ рдЯ्рд░ेрдирд░्рд╕ рдж्рд╡ाрд░ा рд╡िрднिрди्рди рдоाрдб्рдпूрд▓्рд╕ рдкрд░ рд░ोрдЪрдХ рдвंрдЧ рд╕े  рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдпा рдЧрдпा। рдЬिрд▓ा рд╢िрдХ्рд╖ा рдПрд╡ं рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рд╕ंрд╕्рдеाрди рдирдИ рдЯिрд╣рд░ी рдХे рдк्рд░рд╡рдХ्рддा рдбॉ рд╡ीрд░ рд╕िंрд╣ рд░ाрд╡рдд рдиे рдпू рдбाрдЗрд╕ рдФрд░ рдмाрд▓िрдХा рд╢िрдХ्рд╖ा рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди рдпोрдЬрдиा рд╕рд╣िрдд рдЕрдиेрдХ рд╡िрд╖рдпों рдкрд░ рд░ोрдЪрдХ рдвंрдЧ рд╕े рдкीрдкीрдЯी рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЕрдкрдиा рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдоॉрдб्рдпूрд▓ рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдпा। рдЗрд╕ рдЕрд╡рд╕рд░ рдкрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЧौрд░ा рдиंрджा рдХрди्рдпा рдзрди рдпोрдЬрдиा, рдмाрд▓िрдХा рд╕рдоृрдж्рдзि рдпोрдЬрдиा, рдмेрдЯी рдмрдЪाрдУ рдмेрдЯी рдкрдв़ाрдУ рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо, рд╕ुрдХрди्рдпा рдпोрдЬрдиा рдЖрджि рдмाрд▓िрдХा рд╢िрдХ्рд╖ा рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди рдХे рд▓िрдП рд╕ंрдЪाрд▓िрдд рдХिрдП рдЬाрдиे рд╡ाрд▓े рдХेंрдж्рд░ рдПрд╡ं рд░ाрдЬ्рдп рд╕рд░рдХाрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рдкोрд╖िрдд рдЕрдиेрдХ

рд╕рди्рджрд░्рднрджाрддा рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рдХे рджूрд╕рд░े рджिрди NEP 2020 рдФрд░ рдкीрдПрдо рдкोрд╖рдг рдпोрдЬрдиा рд╕рд╣िрдд рдЕрдиेрдХ рдоुрдж्рджों рдкрд░ рдбाрдпрдЯ рд╕рднाрдЧाрд░ рдоें рд╢िрдХ्рд╖рдХों рдиे рд▓ी рдЙрдкрдпोрдЧी рдЬाрдирдХाрд░ी।

Image
рдЬрдирдкрдж рдЯिрд╣рд░ी рдЧрдв़рд╡ाрд▓ рдХे рд░ाрдЬрдХीрдп рдк्рд░ाрдердоिрдХ рдПрд╡ं рдоाрдз्рдпрдоिрдХ рд╡िрдж्рдпाрд▓рдпों рдоें рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдк्рд░рдмंрдз рд╕рдоिрддि рдХे рд╕рджрд╕्рдпों рдХे рд▓िрдП рдЖрдпोрдЬिрдд рддीрди рджिрд╡рд╕ीрдп рд╕ंрджрд░्рднрджाрддा рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдХे рджूрд╕рд░े рджिрди рдЖрдЬ рдбाрдЗрдЯ рд╕рднाрдЧाрд░ рдоें рдоाрд╕्рдЯрд░ рдЯ्рд░ेрдирд░्рд╕ рдж्рд╡ाрд░ा рд╡िрднिрди्рди рдоाрдб्рдпूрд▓्рд╕ рдкрд░ рд░ोрдЪрдХ рдвंрдЧ рд╕े  рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдпा। рдЗрд╕ рдЕрд╡рд╕рд░ рдкрд░ рд╡िрдХाрд╕рдЦंрдб рдЬाрдЦрдгीрдзाрд░, рднिрд▓ंрдЧрдиा рдФрд░ рдХीрд░्рддिрдирдЧрд░ рдХे 78 рдк्рд░рддिрднाрдЧी рд╕ंрдХुрд▓ рд╕рдорди्рд╡рдпрдХ рд╡ рд╢िрдХ्рд╖рдХों рдХो рд░ाрдЬ्рдп рдкрд░िрдпोрдЬрдиा рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рд╕рдордЧ्рд░ рд╢िрдХ्рд╖ा рдж्рд╡ाрд░ा рддैрдпाрд░ рдХी рдЧрдИ рдкुрд╕्рддрдХ рд╢ैрдХ्рд╖िрдХ рдЖрд╡ाрд╣рди рднी рд╡िрддрд░िрдд рдХी рдЧрдИ।   рдЙрд▓्рд▓ेрдЦрдиीрдп рд╣ै рдХि рдЬिрд▓ा рд╢िрдХ्рд╖ा рдПрд╡ं рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рд╕ंрд╕्рдеाрди рдирдИ рдЯिрд╣рд░ी рдХे рд╕рднाрдЧाрд░ рдоें 25 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░ рд╕े 10 рдирд╡рдо्рдмрд░ рддрдХ рд╡िрднिрди्рди рдЪрд░рдгों рдоे рдПрд╕рдПрдорд╕ी рд╕рджрд╕्рдпों рдХे рд▓िрдП рддीрди рджिрд╡рд╕ीрдп рд╕ंрджрд░्рднрджाрддा рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рдЖрдпोрдЬिрдд рдХिрдпा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै। рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рдХे рдк्рд░рдердо рдЪрд░рдг рдоें рд╡िрдХाрд╕рдЦंрдб рдЬाрдЦрдгीрдзाрд░, рднिрд▓ंрдЧрдиा рдПрд╡ं рдХीрд░्рддिрдирдЧрд░ рдХे рд╕ंрдХुрд▓ рд╕рдорди्рд╡рдпрдХ рдПрд╡ं рдирдЬрджीрдХी рдоाрдз्рдпрдоिрдХ рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдПрдХ рдПрдХ-рдПрдХ рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдХो рдоाрд╕्рдЯрд░ рдЯ्рд░ेрдирд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рджिрдпा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै। рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рдХे рджूрд╕рд░े рджिрди рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдЖрдЬ рдЕрдЯрд▓ рдЙрдд्рдХृрд╖्рдЯ рд░ाрдЬрдХीрдп рдЗंрдЯрд░ рдХॉрд▓ेрдЬ рдЬрдЦрдгीрдзाрд░ рдХे рдк्рд░рд╡рдХ्рддा рд╕ुрд╢ीрд▓ рдбोрднाрд▓ рдж्рд╡ाрд░ा рдЧрдд рджिрд╡рд╕ рдХे рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдХी рдЖрдЦ्рдпा рдХे рдк्рд░рд╕्рддुрддीрдХрд░рдг рдХ